Fraeylemaborg

Hendrik de Sandra Veldtman

Het huidige uiterlijk van de Fraeylemaborg stamt uit 1781. Toen Hendrik de Sandra Veldtman de borg kocht was deze in verval geraakt. De indeling van de zalen en het witte pleisterwerk zijn typische voorbeelden van de stijl die toentertijd in de mode was: De stijl van Lodewijk XVI. Hendrik veranderde de barokke stijltuin geleidelijk in een Engelse landschapstuin. Samen met de Rensumaborg is de Fraeylemaborg de enige wit gepleisterde borg in Groningen.

Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren

Deze familie heeft de langste achternaam van Nederland. Zij hadden de borg van 1867  tot 1972 in hun bezit. De laatste bewoonster, Louise, werd geboren in 1915.

Stijlkamers: Een kijkje door de eeuwen

De Fraeylemaborg werd nog lang bewoond, tot 1972. De inrichting van de Fraeylemaborg laat daarom de woonsfeer van een huis van stand zien van de 17de tot het midden van de 20ste eeuw. De inboedel werd in 1972 door de familie Van der Hoop geveild. Een marmeren koelvat dat nu wordt tentoongesteld op de Menkemaborg komt bijvoorbeeld van de Fraeylemaborg. Inmiddels is weer veel moois teruggekeerd in de borg. Ook veel familieportretten hangen nu weer op hun oude plekje. 

De keuken in het oude steenhuis

In het oudste gedeelte van de borg – het oorspronkelijke steenhuis – is de keuken gevestigd, met daarnaast de personeelsvertrekken.  De welgestelde families hadden veel personeel dat het dagelijkse werk in en rond de borg deed. Het personeel en de familie hadden een bijzondere verstandhouding met elkaar: Zij probeerden elkaar zo veel mogelijk te vermijden! Dit was echter niet vanwege een verschil in stand, maar om rekening te houden met elkaars privacy.

Schathuis en koetshuis

Deze twee gebouwen zijn goed bewaard gebleven maar hebben nu nieuwe functies gekregen. In het schathuis zit tegenwoordig een cafe-restaurant. In het koetshuis vindt men niet de familiekoets maar de museumwinkel. Ook is er een expositieruimte voor tijdelijke exposities en een filmzaal.

De Oranjerie

Een bijzonder bouwwerk  is de oranjerie. Een oranjerie is een soort kas zoals die bijvoorbeeld ook bij de Menkemaborg is te bezichtigen. In dit gebouwtje werden citrusbomen en andere exotische planten bewaard zodat zij in de winter niet zouden bevriezen. Dit soort grote kuipplanten staan er  tegenwoordig nog. Hiernaast wordt de ruimte tegenwoordig gebruikt voor exposities en workshops.

De Engelse Landschapstuin

Het park van de Fraeylemaborg, ook wel het Slochterbos genoemd,  is een bijzondere combinatie van twee stijlen.  Het is grotendeels aangelegd in Engelse landschapsstijl met slingerpaden en bomen die vrij kunnen groeien. Maar er zijn nog restanten van de barokke tuinaanleg, zoals de middenas. Via deze zichtas is de borg nog van ver te zien. De as zelf is begroeid met een weelde aan prachtige flora. Fraeylema onderscheidt zich door dit park van de Menkemaborg, die nog een formele barokke stijltuin heeft.

Beelden en ornamenten

Verspreid door de tuin staan zandstenen ornamenten die stammen uit de 17de en 18e eeuw. Bovendien worden bezoekers opgewacht door prachtige beelden van Pallas Athene en Herakles. Deze staan voor de ingang van de borg, wanneer men de brug oversteekt.

Follies

Typerend voor een Engelse Landschapstuin zijn ‘follies’. ‘Folly’ is het Engelse woord voor ‘dwaasheid’. De gebouwtjes hebben dan ook vaak geen praktische functie. In het park staan nu tien hedendaagse follies, resultaat van de wedstrijd 'New Follies op Fraeylema'. Ze worden in de zomer gebruikt als kleine expositieruimtes voor tijdelijke tentoonstellingen.

Stinzenflora

In de Engelse Landschapstuin van Fraeylemaborg krijgt een grote hoeveelheid stinzenplanten de kans om te verwilderen. In het voorjaar is vrijwel het gehele voorterrein bedekt met kleurrijke bloemen en kunt u de daslook al van ver ruiken. De vele exotische loofbomen zorgen voor prachtige herfstkleuren en er zijn meer dan honderd soorten paddenstoelen te vinden.