Welgelegen
Sappemeer
Sappemeer
Borg Welgelegen doet al sinds het einde van de jaren zestig dienst als verenigingsgebouw en vergaderruimte van de Stichting Odd Fellowhuis Welgelegen, die het landgoed in bezit had. Op 1 januari 2017 werd het overgedragen aan de Stichting Het Groninger Landschap met het doel om deze prachtige borg te onderhouden en te bewaren voor de toekomst.
In 1647 werd de Borger Compagnie opgericht door burgers van de stad Groningen om de veengebieden rond Sappemeer te ontginnen. Vanuit het Winschoterdiep werd er in het veen gegraven en ontstond het Borgercompagniesterdiep. Aan de oostkant van dit kanaal ligt Welgelegen, gesticht door Jan Cornelis Spiel, familie van de Van Ewsums.
Een bijzondere bewoner van het huis was graaf Carl Friedrich von Wartensleben. Hij was getrouwd met Wendelina Cornera Alberda van Menkema. Dit echtpaar gaf opdracht tot de verbouw van de borg in grotendeels haar huidige vorm. De graaf woonde niet lang op Welgelegen. Carl, die een belangrijke rol speelde in de Oostenrijkse Successieoorlog van 1740 tot 1748, bracht een groot deel hiervan door als Kamerheer van keizerin Maria Theresia van Oostenrijk. Toen Wendelina overleed vererfde de borg op haar broer, Unico Allard, die deze in 1747 verkocht.
De kopers van de borg werden Willem Lichtenvoort en zijn vrouw Reynouw Gesina Star. In 1771 schonken zij de borg aan hun zoon Cornelis. Hij kocht het huis Woelwijk, dat tegenover Welgelegen aan het Borgercompagniester Diep lag, en brak het af om de stenen te gebruiken voor een aanbouw op Welgelegen. Dat was ook wel nodig. Cornelis en zijn vrouw kregen namelijk zes dochters.
De 19e eeuw was voor veel rijke families een moeilijke tijd. Door de invloed van de Franse Revolutie verdwenen veel ambten die deze families lange tijd veel geld hadden opgebracht. Veel borgbewoners moesten noodgedwongen hun borg verkopen en menig borg werd afgebroken. De familie Star Lichtenvoort bleef echter de gehele 19e eeuw op Welgelegen wonen, maar toen de laatste telg uit dit geslacht in 1900 stierf, bleef de borg verlaten achter. Een boer kocht het huis, maar ging er niet wonen. De borg raakte steeds meer in verval en dreigde toch gesloopt te worden.
In 1918 komt er toch redding voor Welgelegen. C.A. Star Numan, die de borg kocht, liet het grondig restaureren, waardoor het weer een 18e-eeuws uiterlijk kreeg. Zijn zus, Catharina Cornelia, woonde samen met haar man Evert Jan Thomassen à Thuessink van der Hoop van Slochteren op Welgelegen. In 1925 werd Evert Jan burgermeester van Slochteren en ging de familie wonen op de Fraeylemaborg.
Na het vertrek van de familie Van der Hoop naar de Fraeylemaborg werd Welgelegen een verpleegtehuis. In 1966 kocht de John Welch Loge van de Odd Fellows de borg. Zij zorgden voor een grondige restauratie omdat het huis inmiddels weer enigszins verwaarloosd was. De borg is nog steeds het verenigingsgebouw van deze Odd Fellows.
De symmetrisch aangelegde barokke stijltuin is na 1966 volledig hersteld.
Wanneer de familie Von Wartensleben de borg bewoont krijgt deze een barokke stijltuin, naar de mode van de 18e eeuw. Qua stijl is deze dus vergelijkbaar met bijvoorbeeld Verhildersum, de Menkemaborg of de Ennemaborg. Ook is de tuin vrij te bezichtigen.
Net als bijvoorbeeld Ewsum en de Coendersborg heeft Welgelegen een tuinmuur. Zo’n muur zorgde voor een ander klimaat dan in de rest van de tuin waardoor het daar op warme dagen vaak prettiger was. Door dit klimaat werd de grond
Zie de website
Zie de website
